ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ - Πότε το παιδί μου είναι έτοιμο για την Α' Δημοτικού;

Τα τελευταία χρόνια ο όρος σχολική ετοιμότητα ακούγεται συχνά, όμως αρκετοί από εμάς δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς σημαίνει. Αφορά στην είσοδο και τη φοίτηση ενός παιδιού στην Α’ Δημοτικού. Η πρώτη δημοτικού απότελεί τη βάση της σχολικής πορείας ενός μαθητή, επομένως πρέπει να είναι καλή και δυνατή, ώστε να στηρίζει τις τάξεις που θα ακολουθήσουν.

Το μοναδικό επίσημο κριτήριο εισαγωγής των παιδιών, στην πρώτη δημοτικού είναι η ηλικία. Το πιο σημαντικό κριτήριο όμως, είναι κατά πόσο το παιδί μπορεί να ανταπεξέλθει με επιτυχία στα μαθήματα και τις σχολικές του υποχρεώσεις, δηλαδή πόσο έτοιμο είναι για το σχολείο . Έτσι λοιπόν, αναφερόμαστε στον όρο Σχολική Ετοιμότητα.

Η διευρεύνηση της Σχολικής Ετοιμότητας πραγματοποιείται από διεπιστημονική ομάδα που απαρτίζεται από: λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, ειδικό παιδαγωγό και ψυχολόγο. Ο κάθε ειδικός χρησιμοποιώντας αξιολογητικές δοκιμασίες εξετάζει το δικό του πεδίο δράσης μελετώντας τις δεξιότητες του παιδιού ώστε να καθοριστεί η σχολική του ετοιμότητα.

Ας δούμε λοιπόν μερικά παραδείγματα δεξιοτήτων υπό μορφή απλών ερωτήσεων:

• Το παιδί αρθρώνει σωστά όλους τους ήχους της γλώσσας μας; Αν όχι, ξεχωρίζει ακουστικά το λάθος του; Είναι σε θέση να μάθει να γράφει το γράμμα που αντιστοιχεί σε αυτόν τον ήχο ή το μπερδεύει και στο γραπτό λόγο;

• Το παιδί μπορεί να αφηγηθεί μια απλή μικρή ιστορία; (π.χ.: πως πέρασε την μέρα του)

• Ανταποκρίνεται σε σύνθετες εντολές; ( π.χ.: σχεδίασε ένα μεγάλο μήλο πάνω στο κόκκινο τραπέζι)

• Μπορεί να βρεί λέξεις που αρχίζουν από έναν ήχο; (π.χ.: βρες λέξεις που αρχίζουν απο /α/, όπως λέμε αμάξι)

• Μπορεί να κάνει ακουστικά παιχνίδια με τη δομή της λέξης; (π.χ.: έχω τη λέξη μαχαίρι, βγάζω /μα/, ποια νέα λέξη βγαίνει;)

• Ξεχωρίζει το δεξί με το αριστερό;

• Γνωρίζει τοπολογικές έννοιες όπως: πάνω, κάτω, απέναντι, ανάμεσα;

• Έχει καλή ακουστική και οπτική μνήμη;

• Πιάνει σωστά το μολύβι; Αν όχι , η λαβή που χρησιμοποιεί το βοηθάει στο γράψιμο ή όχι;

• Γνωρίζει ποσοτικές έννοιες όπως: γεμάτο, άδειο, περισσότερο, καθόλου, ολόκληρο κλπ;

• Έχει καλή συγκέντρωση; (π.χ.: όταν του ανατίθεται μια δραστηριότητα την ολοκληρώνει;)

• Είναι υπερκινητικό; (π..χ.: στριφογυρνάει σαν σβούρα στην καρέκλα του;)

• Ακολουθεί όρια και κανόνες;

• Παίζει με παιδιά της ηλικίας του;

• Συμμετέχει σε ομαδικές δραστηριότητες και σχολικές εργασίες στο νηπιαγωγείο;

• Πως είναι το παιχνίδι του; Με τι παίζει; Πως παίζει;

• Ζωγραφίζει; Σχεδιάζει; Χρωματίζει;

• Χρησιμοποιεί το ψαλίδι;

 

Όλα τα παραπάνω παραδείγματα είναι απλοποιημένα και δεν αποτελούν από μόνα τους αξιολογητικές δοκιμασίες!

Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι δεξιοτήτες που απαιτούνται για μια επιτυχημένη πορεία στην Α’ Δημοτικού, δεν αναπτύσσονται με τον ίδιο ρυθμό σε όλα τα παιδιά. Δεν είμαστε όλοι το ίδιο "γρήγοροι" στην ανάγνωση, τη γραφή, την ορθογραφία όπως δεν είμαστε όλοι το ίδιο "ψηλοί' ή "αδύνατοι". Επομένως, δεν είναι όλα τα παιδιά έτοιμα να πάνε Α' Δημοτικού λίγο πριν ή αφού έχουν συμπληρώσει τα 6 χρόνια.

Πότε πρέπει να κάνουμε τεστ Σχολικής Ετοιμότητας;

Ιδανικά, λίγο πριν την έναρξη του νηπιαγωγείου ή έστω στο πρώτο τρίμηνο φοίτησης σε αυτό, είναι το καταλληλότερο διάστημα για την διευρεύνση της σχολικής ετοιμότητας.

Που να απευθυνθούμε για τεστ Σχολικής Ετοιμότητας;

Στα ΚΕΔΔΥ, σε Κέντρα Ψυχικής Υγείας, Ψυχοπαιδαγωγικές Μονάδες και φυσικά σε Ιδιωτικά Κέντρα.

Πόση ώρα διαρκεί η αξιολόγηση για την Σχολική Ετοιμότητα;

Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες π.χ.: είναι συνεργάσιμο το παιδί, είναι κουρασμένο , τι τεστ θα χρησιμοποιήσει ο θεραπευτής κλπ. Συνήθως επαρκεί μια αξιολογητική συνεδρία διάρκειας μιας ώρας με τον κάθε θεραπευτή. Δηλαδή 4 με 5 ώρες περίπου στο σύνολο τους. Δοκιμασίες που χορηγούνται σε 10 λεπτά ή μισή ώρα δεν είναι αξιολογητικές αλλά έχουν ανιχνευτικό χαρακτήρα. Δηλαδή ανιχνεύουν αν κάτι δεν πάει καλά χωρίς να μπορούν να το προσδιορίσουν.

Αν τα τεστ δείξουν ότι το παιδί δεν είναι έτοιμο τι γίνεται;

Σε περίπτωση έγκαιρου εντοπισμού, το παιδί ξεκινάει θεραπευτικό προγραμμα για την ανάπτυξη των αδύναμων δεξιοτήτων ώστε να το βοηθήσουμε να προετοιμαστεί κατάλληλα για τη νέα του σχολική χρόνια. Όμως, αν τα αδύναμα σημεία του παιδιού είναι πάρα πολλά και το χρονικό διάστημα δεν επαρκεί τότε εξετάζεται το ενδεχόμενο της επαναφοίτησης στο νηπιαγωγείο.

Σε αυτή την περίπτωση σημαίνει ότι το παιδί έχει θέματα νοημοσύνης;

Όχι. Η σχολική ετοιμότητα και ο δείκτης νοημοσύνης δεν συνδέονται άμεσα.

Μέσω ποιας διαδικασίας γίνεται η επαναφοίτηση;

Η διαδικασία για την επαναφοιτηση γίνεται μέσω των ΚΕΔΔΥ που δίνει την επίσημη εντολή και χορηγεί την αντιστοιχη έγγραφη επίσημη απόφαση.

Για ποιό λόγο να γίνει επαναφοίτηση;

Η επανάληψη του νηπιαγωγείου μας δίνει μεγάλο χρονικό περιθώριο στη θεραπευτική παρέμβαση και την προετοιμασία του παιδιού για την επόμενη χρονιά.

Η επαναφοίτηση μπορεί να προκαλέσει ψυχολογικά προβλήματα στο παιδί;

Αν το παιδί λάβει την κατάλληλη ενημέρωση με τον κατάλληλο τρόπο, η επαναφοίτηση δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχολογία του. Έντονο ψυχολογικό στρες για το παιδί παρατηρείται όταν φοιτεί στην Α’ Δημοτικού και δεν έχει καλή σχολική ετοιμότητα. Τότε κατανοεί ότι δεν ανταποκρίνεται επαρκώς στις σχολικές του υποχρεώσεις ούτε στις προσδοκίες των γονιών του σχετικά με την σχολική του επίδοση. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε σχολική άρνηση, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απείθαρχη συμπεριφορά, ψυχοσωματικές εκδηλώσεις και ακόμα σοβαρότερες ψυχολογικές συνέπειες.

Συμπέρασματα

Σύμφωνα με τα παραπάνω γίνεται σαφές, ότι είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε αν το παιδί μας είναι έτοιμο να πάει στο Δημοτικό Σχολείο. Η Α' Δημοτικού αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της σχολικής πορείας, καθορίζει μια καλή αρχή και αποφέρει επιτυχή αποτελέσματα. Για να έχουμε καλούς μαθητές, πρώτα πρέπει να να έχουμε έτοιμους μαθητές στο να δεχτούν γνώση και αυτό δεν καθορίζεται αποκλειστικά και μόνο από την χρονολογική τους ηλικία.